هفتهی گذشته، نیروگاه هستهای شناور روسیه موسوم به آکادمیک لومونوسوف (Akademik Lomonosov)، برای اولین بار وارد دریا شد و سفر خود را از سنت پترزبورگ به مورمانسک آغاز کرد. این نیروگاه هستهای قرار است، پس از بارگیری سوخت هستهای در این بندر، فعالیت خود را از سال ۲۰۱۹ شروع کند.
اما راهاندازی این نیروگاه هستهای شناور، نگرانیهای زیادی برانگیخته است. سازمان صلح سبز، از آکادمیک لومونوسوف بهعنوان کابوس شناور و چرنوبیلی روی یخ یاد کرده است. اما شرکت روساتم (Rosatom)، شرکت انرژی هستهای روسیه، اعلام کرده است که این نیروگاه هستهای شناور، کاملا امن است و آمادگی لازم برای هر فاجعهی احتمالی را دارد. شرکت روساتم در بیانیهای اعلام کرد:
نیروگاه هستهای شناور با ضریب ایمنی فوقالعادهای طراحی شده و برای انواع تهدیدات احتمالی آمادگی دارد. امنیت بالای این راکتورهای هستهای آن برای سونامی و سایر فجایع طبیعی غیر قابل شکست میکند. علاوه بر این، فرایندهای هستهای در نیروگاه شناور تمام الزامات آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) را رعایت کرده است و تهدیدی برای محیط زیست محسوب نمیشود.
با وجود اینکه ایده نیروگاههای هستهای شناور در زمانی که هنوز هم با حوادثی نظیر حادثه اتمی فوکوشیما مواجهایم، نگرانکننده است، اما واقعیت این است که دهها راکتور هستهای فعال وجود دارد که هماکنون در اقیانوسها شناورند. هماکنون ایالات متحده آمریکا و روسیه دارای انواع کشتیهای جنگی، زیردریاییها و ناوبرها هستند که انرژی آنها توسط راکتورهای هستهای تامین میشود. در واقع، نیروگاه شناور آکادمیک لومونوسوف، حتی نسبت به برخی کشتیهای بزرگ نظامی ایالات متحده، یک راکتور بزرگ یا قدرتمند محسوب نمیشود.
آکادمیک لومونوسوف، دو واحد راکتور KLT-40S دارد که ابتدا در اواخر دههی ۱۹۸۰ و اوایل دههی ۱۹۹۰، برای تامین انرژی یخشکنهای روسیه طراحی شده بودند. گفته میشود که این نیروگاه شناور قادر به تولید ۷۰ مگاوات برق و ۵۰ کیلوکالری در ساعت گرما است. در مقایسه، ناوهای هواپیمابر کلاس جرالد آرفورد ایالات متحده آمریکا، راکتورهای هستهای را حمل میکند که توانایی تولید حدود ۷۰۰ مگاوات را دارد.
روساتم ادعا میکند که نیروگاه هستهای شناور آکادمیک لومونوسوف بهعنوان نیروگاهی همراه برای تامین برق نواحی دورافتاده شمال و جنوب شرق روسیه مورد استفاده قرار میگیرد. گزارش شده است که این نیروگاه شناور قادر خواهد بود تا برق جمعیتی ۱۰۰ هزار نفری را تامین کند.
آکادمیک لومونوسوف، نخستین نیروگاه هستهای شناور نیمهدائمی جهان نیست. ارتش ایالات متحده بین سالهای ۱۹۶۸ و ۱۹۷۶، یک کشتی هستهای به نام استورگیس را در دریاچهی گاتون به کار انداخت که برق کانال پاناما را تامین میکرد. و در حالی که بسیاری از نیروگاه شناور روسیه به عنوان تایتانیک هستهای نام بردهاند، نباید این مسائل را چندان جدی بگیریم. برای درک بهتر موضوع، باید اشاره کنیم که نیروگاههای هستهای شناور، مفهومی جدید نیستند و در واقع هماکنون، کشتیهای هستهای زیادی در سراسر جهان مشغول به فعالیت هستند که برخی لزوما جدید نیستند. نیروگاه هستهای آکادمیک لومونوسوف ممکن است بزرگ باشد، اما از لحاظ فناوری، پیشرفته نیست و تنها یکی از بزرگترین کشتیهای هستهای محسوب میشود.